BHXH đã làm nhiều cách trong thu hồi nợ, nhất là các ngành chức năng đã có nhiều cuộc họp bàn. Chẳng hạn, doanh nghiệp nợ BHXH sẽ bị tính lãi theo lãi suất đầu tư của quỹ BHXH. Thế nhưng, biện pháp này xem ra bị “lờn thuốc” bởi theo các doanh nghiệp, số tiền phạt không thấm gì so với vốn chiếm dụng từ BHXH đưa vào kinh doanh. Doanh nghiệp nợ do khó khăn đã đành, cơ quan hành chính sự nghiệp cũng nợ. Tại buổi làm việc gần đây với cơ quan BHXH tỉnh, ông Nguyễn Dung, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho rằng, các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp nợ BHXH là không thể chấp nhận được. Tất cả các khoản chi bắt buộc đều được phân bổ đúng chỉ tiêu và kịp thời nên không lý do gì các đơn vị này lại nợ BHXH. Ông Nguyễn Dung yêu cầu, Sở Tài chính, Kho Bạc Nhà nước và BHXH tỉnh phối hợp để thu hồi nợ. UBND tỉnh sẽ có chỉ đạo đưa vào chỉ tiêu thi đua xếp hạng, nếu cần sẽ có những hình thức kỷ luật đối với các đơn vị nợ BHXH. Ngay sau đó, Sở lao động TB&XH đã có công văn gởi các cơ quan hành chính Nhà nước. Và đến thời điểm nàychỉ còn 7/53 đơn vị nợ BHXH.

Đối với những doanh nghiệp nợ dây dưa, đoàn kiểm tra liên ngành có sự phối hợp tổ chức kiểm tra giám sát việc thực hiện pháp luật lao động và các chế độ chính sách liên quan đến người lao động tại các doanh nghiệp. Theo ông Trần Quang Vinh, Phó Chủ tịch LĐLĐ tỉnh, ngoài việc phối hợp với các cơ quan chức năng, LĐLĐ tỉnh đã kiểm tra, giám sát độc lập trong hệ thống công đoàn về việc thực hiệp pháp luật lao động tại các doanh nghiệp. Qua kiểm tra, NLĐ đã nộp đủ số tiền BHXH nhưng khi chấm dứt hợp đồng lao động và thanh toán các khoản trợ cấp, chốt sổ BHXH thì không được chấp thuận do người sử dụng lao động nợ BHXH. LĐLĐ tỉnh đã can thiệp, có giải pháp chốt sổ tạm thời để đảm bảo quyền lợi cho công nhân.

“Thanh tra lao động đã ra khá nhiều quyết định xử phạt các đơn vị nợ BHXH hàng trăm triệu đồng; tuy nhiên, rất ít doanh nghiệp nộp phạt.Khởi kiện đang là giải pháp hiệu quả nhất. Khi tòa án thụ lý các vụ kiện thì nhiều doanh nghiệp đã chủ động trả số tiền nợ BHXH, một số doanh nghiệp khác ngay sau khi tòa hòa giải lần đầu đã trả nợ một phần và cam kết trả hết số nợ BHXH theo kế hoạch. Tuy nhiên, việc kiện ra tòa cũng không phải lúc nào cũng thu được tiền nợ, nhất là tài sản của một số doanh nghiệp đã bị đem đi thế chấp ngân hàng nên không thể kê khai được tài sản để thi hành án. Mới đây, BHXH huyện Phong Điền đã thắng kiện Công ty Cổ phần Gạch Tuy nen Phong Thu khi khởi kiện công ty này ra tòa vì nợ BHXH lên đến 1,4 tỷ đồng. Tuy nhiên, vẫn phải đợi đơn vị bán được tài sản mới trả nợ BHXH để đảm bảo quyền lợi cho lao động

Bàn về các giải pháp thu, đòi nợ BHXH ông Trương Công Khả, Trưởng phòng Thu Bảo hiểm xã hội tỉnh cho biết: “Mới đây, Bảo hiểm Xã hội, Sở Lao động Thương binh và Xã hội, Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước Thừa Thiên Huế đã ký quy chế phối hợp buộc các đơn vị, doanh nghiệp phải trích tiền từ tài khoản tiền gửi của người sử dụng lao động để nộp tiền BHXH chưa đóng, chậm đóng và tiền lãi phát sinh. Đây là giải pháp hữu hiệu đã góp phần thu hồi nợ. Liên ngành sẽ phối hợp đồng bộ để kiểm tra, xử phạt và kiến nghị với UBND tỉnh có giải pháp quyết liệt hơn. Đồng thời, tăng cường phối hợp với cơ quan cấp giấy phép thành lập doanh nghiệp, cơ quan quản lý thuế, để chủ động nắm bắt thông tin về lao động, việc làm, tiền lương của doanh nghiệp làm cơ sở để thực thi pháp luật về BHXH. Riêng, đối với những doanh nghiệp thực sự khó khăn thì yêu cầu đề ra phương án, lộ trình, thời gian nộp cụ thể, đảm bảo quyền lợi cho người lao động”.

Để hạn chế và giải quyết rốt ráo tình trạng nợ BHXH, ngoài việc làm tốt công tác tuyên truyền và phổ biến pháp luật về BHXH cho lao động và doanh nghiệp cần tăng cường đối thoại giữa doanh nghiệp, địa phương và người lao động để giải toả những vướng mắc trong quá trình tham gia BHXH. Đội ngũ cán bộ kiểm tra của hệ thống BHXH phải chủ động tiếp cận với doanh nghiệp, phát hiện sớm những trường hợp chậm đóng, để nhắc nhở kịp thời, tránh trường hợp càng để lâu, khoản nợ càng lớn, khó xử lý… Lao động cần có động thái bảo vệ chính mình như đề nghị công ty làm thủ tục đăng ký BHXH; thường xuyên quan tâm về số sổ BHXH đã đăng ký cho mình…

Nhiều ý kiến cho rằng, nếu chỉ sử dụng các biện pháp thanh tra, kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm nghĩa vụ đóng BHXH sẽ khó hạn chế được tình trạng nợ đọng BHXH kéo dài. Do đó, việc bổ sung tội danh về BHXH, BHYT vào Bộ Luật Hình sự (sửa đổi) là biện pháp thu hồi nợ BHXH hiệu quả cho người lao động.

Theo Huế Thu - Báo Thừa Thiên Huế